Pierwsze lata życia dziecka są kluczowe dla rozwoju umiejętności społecznych. To właśnie w tym okresie kształtują się fundamenty, na których w przyszłości będą budowane relacje z rówieśnikami i dorosłymi. Brak odpowiednich kompetencji może prowadzić do trudności w nawiązywaniu przyjaźni, sprawiać problemy w grupie przedszkolnej, a nawet rzutować na przyszłe życie zawodowe i osobiste.

Dlatego tak ważne jest, aby od najmłodszych lat wspierać dzieci w rozwijaniu umiejętności społecznych. Nie musi to być żmudny proces – wystarczy stworzyć odpowiednie warunki i z uwagą obserwować potrzeby malucha, by pomóc mu w tym ważnym etapie rozwoju.

Zacznijmy od początku – co to są umiejętności społeczne? To szeroka gama kompetencji pozwalających na prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Obejmują one m.in. komunikację werbalną i niewerbalną, rozumienie emocji własnych i cudzych, radzenie sobie z emocjami, rozwiązywanie konfliktów, współpracę w grupie, a także umiejętność dzielenia się czy nawiązywania i podtrzymywania przyjaźni.

Nie wymagaj za wiele od przedszkolaka

Jedną z najważniejszych zasad rozwoju społecznego jest niewymaganie od dziecka zbyt wiele, zwłaszcza na początku procesu. Trzeba pamiętać, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie i ma indywidualne predyspozycje. Nie należy więc oczekiwać, że trzylatek będzie zawsze idealnie współpracował w grupie przedszkolnej czy stosował skomplikowane strategie rozwiązywania konfliktów.

Kluczem jest cierpliwość – zarówno ze strony rodziców, jak i opiekunów. Warto doceniać nawet najmniejsze postępy, chwalić dziecko za wysiłek i tworzyć przestrzeń do nauki poprzez zabawę. Zbyt wygórowane oczekiwania mogą bowiem zniechęcić malucha i negatywnie wpłynąć na cały proces rozwoju społecznego.

Bądź wzorem do naśladowania

Nie od dziś wiadomo, że dzieci uczą się przez obserwację i naśladowanie. Dlatego tak ważne jest, aby dawać im dobry przykład poprzez modelowanie pożądanych zachowań. Jeśli chcesz, by Twoje dziecko umiało słuchać innych i brać pod uwagę cudze zdanie, sam bądź uważnym słuchaczem. Okazuj szacunek rozmówcy, nie przerywaj mu i powstrzymuj się od oceniania.

Rodzice i opiekunowie pełnią również ważną rolę w kształtowaniu właściwych postaw wobec innych. Swoim zachowaniem i komentarzami powinni promować tolerancję, szacunek dla inności i integrację, a nie dyskryminację czy wykluczenie. Tego typu postawy przyswoją sobie również dzieci.

Stwarzaj okazje do ćwiczeń

Samo mówienie o umiejętnościach społecznych nie wystarczy. Kluczowe jest stwarzanie dziecku okazji do ich praktykowania w bezpiecznych i kontrolowanych warunkach. Może to być wspólna zabawa w domu czy na placu zabaw, w trakcie której dziecko uczy się dzielenia zabawkami, czekania na swoją kolej czy nieprzerywania innym.

Świetną okazją są również spotkania ze znajomymi czy dalszą rodziną, podczas których maluch ma szansę na oswojenie się z nowym otoczeniem i zasadami panującymi poza domem. Zachęcaj dziecko do nawiązywania rozmów, włączania się do zabawy z innymi dziećmi czy przestrzegania obowiązujących norm i zasad.

Uczęszczanie do przedszkola jest niezwykle cennym doświadczeniem socjalizacyjnym dla każdego malucha. W grupie rówieśniczej ma on niepowtarzalną okazję do nauki, jak się skutecznie komunikować, nawiązywać przyjaźnie, rozwiązywać konflikty czy współpracować z innymi dziećmi.

Wzmacniaj pozytywne zachowania

Gdy Twoje dziecko wykazuje pożądane postawy, takie jak dzielenie się zabawkami, cierpliwość czy chęć wysłuchania innych, koniecznie to doceń. Pochwała i aprobata ze strony bliskich dorosłych są dla dziecka niezwykle ważne i motywują do dalszego rozwoju.

Nie ogranicz się jednak tylko do samego “dobra robota”. Warto przedstawić dziecku konkretnie, jakie zachowanie zasłużyło na Twoją pochwałę. Na przykład: “Widziałam, jak usiadłeś obok Kasi i zaczekałeś cierpliwie na swoją kolej do zabawy. To bardzo uprzejme z Twojej strony”. Doceń również wszelkie próby i wysiłek ze strony dziecka – to pomoże mu nie zrażać się ewentualnymi niepowodzeniami.

Rozmawiaj i tłumacz

Bywa, że przedszkolak zachowuje się w sposób, który nie przystoi i zakłóca prawidłowe funkcjonowanie grupy. Gdy do tego dojdzie, nie krzycz ani nie zawstydzaj malucha przy innych. Zamiast tego spokojnie wytłumacz mu, co zrobił niewłaściwie. Możesz też zapytać, czy rozumie, dlaczego jego zachowanie było niewłaściwe.

Rola opiekunów i terapeutów w przedszkolu 

Przedszkole odgrywa niebagatelną rolę w procesie rozwoju społecznego każdego dziecka. To właśnie tu, pod czujnym okiem nauczycieli i specjalistów, maluch uczy się funkcjonować poza domem i wchodzić w interakcje z grupą rówieśniczą.

Warto zwrócić uwagę, czy kadra wychowawcza ma odpowiednie przygotowanie i kwalifikacje do stymulowania dzieci w obszarze umiejętności społecznych. Dobrze, gdy placówka zatrudnia psychologów i pedagogów specjalnych, którzy są w stanie wyłapać wszelkie niedobory rozwojowe i zaproponować odpowiednie ćwiczenia.

Podsumowując, rozwój społeczny stanowi jedno z kluczowych zadań rozwojowych pierwszych lat życia dziecka. Nie jest to jednak proces, który następuje samoistnie. Wymaga systematycznej pracy, wsparcia ze strony rodziców, bliskich oraz specjalistów. Stwarzanie okazji do ćwiczeń, dawanie dobrego przykładu, wzmacnianie pozytywnych zachowań to tylko niektóre czynniki składające się na prawidłową socjalizację maluchów. Pomimo że może się ona wydawać żmudna, z pewnością się opłaci – dzięki odpowiednio rozwiniętym umiejętnościom społecznym dzieci łatwiej będą radziły sobie w życiu przez wiele kolejnych lat.

inspiracja: https://przedszkole-ws.info/ – przedszkole legionowo